Metaverse nedir? Metaverse coinleri hakkında mutlaka okumanız gereken açıklamalarım. METAVERSE.. Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz bir kelime, herkes her tarafta bunun hakkında konuşuyor. Dünya genelinde yaşanan metaverse fırtınasının temelinde Facebook’un konuya son derece önem vermesi ve içerik kapsamındabu konsepte uygun değişiklikler yapacağını ilan etmesi yatıyor. Facebook’un yanısıra Microsoft’tan Electronic Arts’a kadar herkes Metaverse’i inşa etme ve değiştirilemez tokenleri (NFT’ler) entegre etme planlarını duyurdu.
Metaverse terimi, bilim kurgu yazarı Niyıl Stiifınsın (Neil Stephenson) tarafından 1992 tarihli Snow Crash adlı romanında geçmektedir. Bu evrenin çok iyi tasvir edildiği Redi Player Van – Ready Player One filmini de izlemenizi tavsiye ederim. Bu dünyayı tanımlarken; ya gençler oyun oynuyor bize ne, para falan kazanılmaz yatırım yapılmaz gibi düşünceler aklınızdan geçiyorsa size şunu hatırlatmama izin verin.
Dünya üzerinde şu anda 3,2 milyar oyuncu var ve ortalama olarak bir oyuncu oyunlar için yılda 100 ila 200 dolar arasında harcama yapmaktadır. Küresel oyun pazarı 2020’de yaklaşık 173 milyar Dolar değerindeydi. 2026 yılına kadar 314,40 milyar Dolar değerine ulaşması bekleniyor.
Kaldı ki metaverse’i sadece bir oyun pazarı gibi algılamak da çok doğru olmayacaktır. Yani ortada ciddi ve büyüyen bir sektör var. Metaverse tam olarak nedir ve ona ilişkin kripto projelerine yatırım yapmayı düşünüyorsanız hangi projeler öne çıkabilir? Ya da bu projeler tamamıyla bir hype’tan mı oluşuyor? Bu makale de bunlara cevap arayacağız. Bu anlamda, makaleyi sonuna kadar okumanızı tavsiye ederim.
İçindekiler
Metaverse nedir?
Metaverse için yatırım seçeneklerini düşünmeden önce metaverse’in ne olduğuna kısaca bakalım. Metaverse, hem fiziksel hem de dijital yaşamlarımızın bir birleşimidir – artırılmış gerçeklik (AR), genişletilmiş gerçeklik (XR) ve sanal gerçekliğin (VR) fiziksel dünyamızla bir araya geldiği İnternet’in yeni bir aşamasıdır.
Bugün bildiğimiz dünyanın, metaverse’nin gelmesiyle birlikte büyük ölçüde değişmesi muhtemeldir. Metaverse bize, insanların içinde yaşayıp çalışabileceği, aynı zamanda oynayabileceği alternatif bir dijital evren sağlamayı hedeflemektedir.
Öyleyse, metaverse’i neden önemsemelisiniz? Bir yatırımcı olarak, neden ona yatırım yapmalısınız? Bloomberg’e göre, metaverse pazar büyüklüğünün 2024 yılına kadar 800 milyar dolara çıkması bekleniyor.
Bu, metaverse’in önümüzdeki yıllarda önem kazanabileceğini gösteriyor. Peki bu kazancın içinde yer alabilmek için hangi kripto paralara yatırım yapılabilir, bu noktada karşılaşacağınız riskler nelerdir? Buraya geçmeden önce her makale de olduğu gibi hatırlatmakta fayda var. Bu makale finansal tavsiye içermez. Yatırım kararı almanız durumunda kendi araştırmanızı yapmanız önerilir.
Aksi takdirde oynaklığın çok yüksek olduğu bu piyasalarda paranızın tamamını kaybetmeniz söz konusudur. Yüksek getiri ihtimali olduğu gibi yüksek kayıp riski de muhtemeldir.
Yatırım Yapılabilecek Metaverse Kripto Paralar Metaverse platformları büyük olasılıkla blok zinciri teknolojisiyle desteklenecek ve insanların, (NFT’ler), bitcoin ve ether gibi kripto para birimleri kullanarak dijital varlıklara sahip olmalarını, oluşturmalarını ve ticaret yapmalarını sağlayacaktır. NFT’ler, metaverse in son birkaç aydır aldığı yaygın ilgiye katkıda bulunmuştur.
Polkadot Nedir?
POLKADOT (DOT) Her ne kadar direkt olarak metaverse endexli bir coin olmasa da polkadota ayrı bir parantez açmakta fayda var. Polkadot kendisini, belirli amaçlara hizmet eden farklı blockchain’leri tek bir evrensel ağ altında bağlamayı başarabilen, yeni nesil blockchain protokolü olarak konumlandırmıştır.
Yani diğer kripto projeler polkadot platformunda yer alarak kendi ağını yönetebilir. Web 3.0 için altyapı inşa etmeye odaklanması ve Web3 Vakfı tarafından kurulmuş olması merkeziyetsizliğe verdiği önem anlamında metaverse tarafında da polkadotun bir adım öne çıktığını söyleyebiliriz.
Örneğin Oyna-kazan oyun platformları ve NFT’ler için önde gelen bir Blockchain olan Enjin, 100 milyon dolarlık metaverse fonu oluşturmuştur. Duyuruya göre bu ağ Polkadot üzerinde inşa edilecektir. Özetle polkadot metaverse kripto projelerinin dikkatini çekmekte ve bu kapsamda polkadotla ortak çalışmalar yürütülmektedir.
Aynı zamanda Polkadot, DOT kripto para biriminin iki satışı ile yatırımcılardan yaklaşık 200 milyon dolar toplamıştır ve bu da onu şimdilik tarihin en iyi finanse edilen blok zinciri projelerinden biri haline getirmiştir.
Decentraland Nedir?
DECENTRALAND (MANA) Decentraland, blockchain teknolojisine dayalı bir sanal dünya ve topluluk platformudur. Kullanıcılar araziler, sanat eserleri ve (NFT) geliştirebilir ve bunlara sahip olabilir. Decentraland’in yerel para birimi MANA ve tüm oyun içi varlıklar Ethereum blockchaini üzerindedir.
Decentraland’deki operasyonları iki farklı türde token yönetir. Birincisi LAND – LAND, toplulukta yer alanların bu dijital dünyada sahibi olduğu arazileri temsil eden NFT’yi ifade ediyor. Gerçek hayatta olduğu gibi burada da ev, arazi vb. mal ve hizmetlere sahip olabiliyorsunuz.
Diğeri de MANA – MANA ise satın alımlarının yanı sıra Decentraland’da kullanılan sanal mal ve hizmetleri almayı kolaylaştıran kripto para birimidir. Decentralandliler MANA’yı çeşitli borsalardan kripto ya da itibari para karşılığında satın alabilir.
Yani özetle kullanıcılar MANA kullanarak platformda LAND satın alabilirler. Örneğin resimde görülen oyun içi yüz maskesini alabilmeniz için Decentraland’in yerel para birimi MANA sahibi olmanız gereklidir. Decentraland, sanal gerçekliği blockchain teknolojisiyle birleştiren çevirim içi bir dünya.
Diğer birçok çevrimiçi oyunun aksine, oyuncular çevrimiçi dünyanın kuralları üzerinde doğrudan kontrol sahibidir. Burada kripto para sahiplerinin oyun içi ve organizasyonel politikalar üzerinde doğrudan oy kullanma hakkı vardır. MANA’nın toplam arzı 2,6 milyar adet olacak şekilde sabitlenmiştir.
Bu, herhangi bir zamanda asla 2,6 milyardan fazla MANA olmayacağı anlamına gelir. Decentraland, Digital Currency Group gibi bazı önemli yatırımcılara ve uluslararası müzayede evi Sotheby’s tarafından yakın zamanda başlatılan sanal sanat galerisi gibi ortaklıklara sahiptir.
Aynı zamanda Karayip ülkesi Barbados, Decentraland ile anlaşarak, Metaverse dünyasının ilk sanal büyükelçiliğini açmıştır. Decentraland’in, blockchain sanal gerçeklik platformları arasında oldukça benzersiz bir proje olduğunu söyleyebiliriz.
Projenin geliştirme ekibi beş yıl içinde platformu önemli bir noktaya taşımıştır. Bu proje ya da platform hakkında daha fazla konuşabiliriz ancak makale uzayacağından diğer önemli ayrıntıların sonraki makaleler de yer alması daha iyi olacaktır.
Axie Infinity Nedir?
AXİE INFİNİTY (AXS) Artık sanal hayvanlar üreterek para kazanabilirsiniz. Axie Infinity’yi anlamak için Pokémon ve CryptoKitties’i birleştiren bir blockchai oyununu hayal edebilirsiniz. Axie Infinity, Ethereum blockchaini üzerine inşa edilmiş bir NFT oyunu ve ekosistemidir.
Ethereum tabanlı dijital tokenler olan AXSve SLP’yi kullanan NFT tabanlı bir çevrimiçi video oyunudur.Yerel para birimi ise Axie Infinity Shard yani (AXS) adındaki bir ERC-20 yani ethereum tokenidir. Vietnam merkezli startup Sky Mavis tarafından geliştirilen oyun, iddialı bir proje olarak başlamış ve popüler bir Ethereum oyunu haline gelmiştir.
Oyna-kazan oyununda oyuncular, Axies olarakbilinen dijital evcil hayvanlarını besler, yükseltir ve savaşırlar. Axie Infinity oyununda, governance yani yönetişimtokeni olarak AXS kullanılır. Burada bahsedilen governance yani yönetişim tokeni, token sahiplerinin protokolün geleceğini şekillendirmeye yardımcı olmalarına izinvermek için geliştiricilerin oluşturduğu merkeziyetsizliğe ilişkin tokenleri ifade eder.
Bu sayede token sahipleri, oyun dünyasınınyönünü oylayabilir ve şekillendirebilir. Axie evreni ayrıca Smooth Love Potion (SLP) tokeni kullanır. SLP tokeni öncelikle çoğaltma amacıyla kullanılır. Oyuncular, oyundaki maceraları ve savaşları kazanarak SLP tokeni kazanabilirler. SLP ve AXS tokeni arasındaki temel fark,SLP’nin bir yönetim tokeni olmamasıdır.
Bu nedenle, SLP’de oy kullanmak mümkündeğildir. AXS tokeninin toplam arzı 270 milyon. Bazı tokenlar halka satışa, bazılarıoynayarak kazanma özelliklerine ve bir kısım token da kurucu şirket Sky Mavis’e ve projenin danışmanlarına ayrılmıştır.
Axie Infinity; oyuncuların bağlandığı, güçlü bir topluluğa ve canlı bir ekosisteme sahip olan olgun bir oyun olmayı hedefliyor. Aynı zamanda Pokémon ya da Final Fantasy severlerin kendilerini kaptıracakları eğlenceli bir oyun deneyimi sunmaktadır.
CryptoSlam’e göre oyun Mart 2018’de piyasayaçıktığından beri toplam satış hacmi 2,3 milyar dolara ulaşmıştır. Ekim ayında 1,85 milyon günlük aktif kullanıcıya ev sahipliği yapmıştır. Bu anlamda AXS tokenın geleceği, Axie Infinity oyununun oynanabilirliği ve popülerliğine bağlı olacaktır.
Enjin Efinity Nedir?
ENJİN COİN (ENJ) Enjin Coin, inceleyebileceğiniz başka bir metaverse tokendir. Bireylerin, markaların ve işletmelerin NFT’leri kullanmasını kolaylaştırmayı amaçlayan Ethereum tabanlı bir tokendir. Aralık 2020’de toplam NFT işlem hacmi yaklaşık 12 milyon dolardı.
Analitik platformu DappRadar tarafından hazırlanan bir rapora göre, NFT ticaret hacmi 2021’in üçüncü çeyreğinde 10.67 milyar dolara yükseldi. Bu, önceki çeyreğe göre %704’lük bir artış demektir. Yani olağanüstü büyük bir sektörden bahsediyoruz.
Enjin ortamında basılan NFT’ler doğrudan (İENCEY) ENJ tarafından desteklenir. ENJ, platformda kullanılan yerel para birimidir. Ağda ne zaman yeni bir NFT üretilse, tokende belirli bir miktarda ENJ madenciliği olur. Ek olarak, Enjin kısa süre önce Efinity adı altında, Polkadot tabanlı blok zinciri oluşturmak için kullanılacak 19 milyon dolara yakın bir kaynak toplamıştır.
NFT kullanıcıları için özel olarak oluşturulmuş blok zincirleri yoktur ve eski ağlar beklentilerin gerisinde kalmaktadır. Bunun için Enjin, Efinity ile Polkadot platformu üzerinde NFT’ler için tasarlanmış yeni nesil blockchain çalışması başlatmıştır.
Enjin ve Efinity bu yenilikçi bakış açısıyla ileride adını sıkça duyacağımız kripto projelerden birisi olması muhtemeldir. ENJ tokenin maksimum arzı 1 milyar EFI ‘ın ise maximum arzı2 milyardır.
Sandbox Nedir?
THE SANDBOX (SAND) San Francisco merkezli bir Yazılım Şirketi Pixowl’a ait olan Sandbox 2012’de Sebastian Bourget ve Arthur Madrid tarafından kurulmuştur. İlk olarak Sandbox, oyuncuların kendi sanal dünyalarını oluşturabileceği bir 2d mobil oyun olarak başlamıştır.
Sandbox, 40 milyonun üzerinde kullanıcıyı yönetmekte ve halihazırda oyunları, mobil üzerinde oynama deneyimi sunmaya devam etmektedir. En büyük gücü arkasında on yıllardır oyun tecrübesi olan bir ekibin var olması.
Maksimum 3 milyar arz ile SAND, Ethereum blok zinciri üzerine kurulmuş ve oyun içinde geçerli kripto para birimidir. 2017’de ethereum platformu üzerinde 3d tabanlı bir oyun olarak devam etmiş ve oyun içinde NFT’lerinin oluşturulması mümkün olmuştur.
Oyun içerisinde bazı alanlar binance, gemini (ceminay), coinmarketcap, atari ve metamask gibi şirketler tarafından satın alınmıştır. Ekim 2020’de futbol kulüpleri için fan token özellikleri barındıran çiliyiz chiliz kripto projesinin arkasındaki Socios şirketi, sandbox üzerinde kendi topluluğunu bir araya getirmek için sanal mülkler satın almıştır.
Ocak 2021’de coinmarkepcap satış ortaklığı ile halka açık olarak ilk defa LAND, yani bir tür sanal arazi satışının ilk turunu yapacağını duyurmuştu. Bu satışta, NFT satış rekoru kırılmış ve yaklaşık satışlar 3 milyon dolara ulaşmıştır.
2021 Mart ayında Sandbox, NFT satışları için Public Beta versiyonunu duyurmuş ve nunfungible.com’a göre trading yani alım satım hacmi sıralamasında 4. sıraya yükselmiştir. Sandbox’ta yaşanan bu yenilikler, gelişmeler ve söz konusu potansiyeli nedeniyle yakından takip edilmesinde fayda var.
Star Atlas Nedir?
STAR ATLAS (ATLAS) Star Atlas, sanal bir oyun metaverse’inde gerçekleşen devasa bir çevrimiçi bir oyundur. Star Atlas oyunu şu anda Solana blok zinciri üzerine inşa ediliyor ve oyuncular ATLAS tokenlerini kullanacak. ATLAS tokenleri, varlık satın almak ve NFT pazarında NFT satın almak için kullanılacak oyun içi para birimi olacaktır.
ATLAS token maksimum arzı 36 milyardır. En kapsamlı oyun veya projedir desek sanırım yanlış olmayacaktır. Görsellerinin özgünlüğü ve kalitesi bu alanda gördüğüm projeler arasında kesinlikle birinci olur diyebilirim. Michael Wagner tarafından tasarlanan oyunun yapım aşamasında olduğunu hatırlatalım.
Yani halihazırda oynayabileceğiniz bir oyun yok. Partnerleri arasında Solana, Solana merkezli DEFİ ortak merkezi Serum ve en büyük kripto borsası FTX yer almaktadır.
SONUÇ Şunu unutmayalım: hiçbir kripto projesi mükemmel olamaz ve bu dünya canlıdır. Metaverse dünyası büyük bir hızla gelmekte ve geçmişte hayal ettiğimiz ya da edemediğimiz şeyler birer birer gerçekleşmektedir.
Milyar dolarlık şirket olan facebook ve diğer dünyaca ünlü şirketler bu evrene yatırım yapıyor ve ileride daha büyük şirketlerin bu alana yönelmesi söz konusudur. Bu hayatta gerçekleşmez tamamıyla çöp demek kolaycılık olur.
Önyargılı olduğunuz şeyleri de araştırmak ve objektif bir bakış açısı bulmaya çalışmak size fayda sağlayacaktır. Burada bahsedilenler de an itibariyle gelecek vadeden metaverse ilişkin kripto projelerdir.
Elbette kripto paraların metaverse’deki konumu tartışılabilir. Ben şahsen bu evrende kripto paraların ya da kriptodan ilham alınan bir yapının olacağını düşünüyorum. Ancak hedeflerin gerçekleşmemesi veya piyasaya yeni oyuncuların girmesiyle konumlarının sarsılabileceğini unutmayalım.
Burada belirttiğim hususlar finansal tavsiye içermeyen kişisel araştırmalarım neticesinde ortaya çıkanlar. Bu nedenle yatırım kararı almanız durumunda lütfen şahsi araştırmanızı yapın.
